Ngủ đông là một hiện tượng sinh học đối với nhiều loài động vật, nhưng đối với những con sóc đất, nó không chỉ là một chiến lược sinh tồn mà có thể là chìa khóa cho việc du hành vũ trụ xa. Nhiều loài sóc đất có thể ngủ đông dưới lòng đất trong tối đa tám tháng mà không cần đến thức ăn hay nước uống. Trong suốt quá trình này, cơ thể chúng trải qua những thay đổi sinh lý đáng kinh ngạc, và các nhà khoa học vẫn đang tìm cách giải mã những bí mật đó.
Ngủ đông – Trạng thái “gần chết”
Ngủ đông không chỉ là một giấc ngủ sâu. Nó là một trạng thái chuyển hóa sinh lý đặc biệt, giãm hoạt động trao đổi chất đến 95%. Nhịp tim và nhịp thở giảm xuống cục kỳ thấp, chỉ còn vài lần mỗi phút. Hoạt động sóng não gần như điều hoà, trong khi nhiệt độ cơ thể giảm xuống gần mức đóng băng – hoặc thấp hơn đối với sóc đất Bắc Cực.
Tại sao NASA và các cơ quan vũ trụ quan tâm?
NASA, Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) và các công ty hàng không vũ trụ tư nhân đã quan tâm đến giả thuyết ngủ đông nhân tạo từ những năm 1960. Nếu con người có thể ngủ đông giống như sóc, chúng ta có thể tiết kiệm lương thực, giảm yêu cầu về oxy, và giảm những tác động sinh lý nguy hại trong những chuyến bay vũ trụ kéo dài hàng thập kỷ.
Bên cạnh ứng dụng vũ trụ, nghiên cứu ngủ đông còn hứa hẹn những đột phá trong y sinh học. Cơ thể sóc đất không bị teo cơ bắp, đảo ngược bệnh tiểu đường, tái tạo nội tạng và lão hóa chậm hơn. Điều này có thể mở ra hướng đi mới trong việc điều trị bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch và các bệnh thần kinh.
Thử nghiệm trong tương lai
Hiện nay, các nhà khoa học đang nghiên cứu cách giáp dấn trạng thái ngủ đông trên con người, dù vẫn còn nhiều rào cản. Tuy nhiên, bằng cách hiểu biết các cơ chế sinh học phức tạp của sóc đất, chúng ta có thể tiến gần hơn đến việc hiện thực hóa những giấc mơ vũ trụ liên hành tinh, cũng như tạo ra những bước nhảy vọt trong y học hiện đại.
