“Cá mập” hãy coi chừng: công nghệ mới phát hiện phá hoại cáp quang ngầm dưới biển

Công ty công nghệ Đức AP Sensing đã thu hút sự chú ý với công nghệ mới mang tên Distributed Fiber Optic Sensing (DFOS), cho phép các cáp quang dưới biển phát hiện hành vi xâm phạm và phá hoại thông qua sóng âm. Công nghệ này được thử nghiệm thành công vào năm ngoái, khi AP Sensing cử một thợ lặn tiếp xúc nhẹ với một đoạn cáp dưới nước mà họ đang giám sát. Giám đốc bán hàng toàn cầu Daniel Gerwig của AP Sensing chia sẻ với BBC: “Anh ấy dừng lại và chỉ chạm nhẹ vào cáp, tín hiệu đã hiện lên rõ ràng. Năng lượng âm thanh truyền qua sợi quang làm nhiễu tín hiệu của chúng tôi, và chúng tôi có thể đo lường được sự nhiễu loạn này.”

Công nghệ DFOS hoạt động tương tự sonar, sử dụng các rung động trong nước để phát hiện sự thay đổi. Bằng cách theo dõi ánh sáng truyền trong sợi cáp quang, hệ thống ghi nhận những chuyển động nhỏ nhất, thay đổi nhiệt độ hay tác động vật lý ảnh hưởng đến lượng photon phản xạ ngược lại. Khi một vật thể chạm vào cáp hoặc một đoạn cáp bị lộ ra khỏi đáy biển, các biến đổi này sẽ được ghi nhận, giúp đội ngũ xác định sự cố. Phần mềm của AP Sensing còn có khả năng phát hiện các phương tiện di chuyển gần đó, như tiếng neo thả xuống, âm thanh từ tàu thuyền đi qua phía trên, và thậm chí ước đoán loại tàu dựa trên tín hiệu thu được.

Một ưu điểm lớn của công nghệ này là khả năng tích hợp vào các đường cáp hiện có, miễn là chúng còn kênh trống hoặc ít nhất một sợi cáp chưa sử dụng. Điều này giúp các nhà vận hành cáp dưới biển không phải chi hàng triệu USD để lắp đặt cáp mới với cảm biến sonar tích hợp. Thay vào đó, họ chỉ cần đầu tư thêm các thiết bị lắng nghe tín hiệu, đặt cách nhau khoảng 100km (tương đương 62 dặm). Sự đơn giản và tiết kiệm chi phí này khiến DFOS trở thành giải pháp hấp dẫn để nâng cấp cơ sở hạ tầng hiện tại.

Sự quan tâm đến công nghệ như DFOS tăng mạnh sau một loạt vụ cắt cáp gây chú ý ở biển Baltic và quanh Đài Loan vào cuối năm 2024 và đầu năm 2025. Với phần lớn thông tin liên lạc toàn cầu phụ thuộc vào cáp dưới biển, việc cố ý phá hoại những tuyến đường này có thể bị coi là hành động thù địch. Các sự cố gần đây đã làm dấy lên nhu cầu cấp bách về các biện pháp bảo vệ hiệu quả hơn, và nhiều công ty bắt đầu đầu tư vào các giải pháp phát hiện phá hoại như của AP Sensing.

Tuy nhiên, công nghệ này cũng có hạn chế. Thiết bị phát hiện phá hoại thường chỉ xác định được tàu vi phạm sau khi cáp đã bị hư hại hoặc cắt đứt. Dù vậy, một số chuyên gia đề xuất lắp đặt cảm biến chuyên dụng quanh các khu vực cơ sở hạ tầng quan trọng. Điều này có thể cung cấp thời gian phản ứng cho lực lượng tuần duyên hoặc hải quân trước khi thiệt hại xảy ra, tăng cường khả năng bảo vệ các tuyến cáp huyết mạch. Kết hợp với việc NATO triển khai máy bay không người lái dưới biển, giải pháp này hứa hẹn tạo ra một mạng lưới phòng thủ toàn diện hơn.

Tóm lại, công nghệ DFOS của AP Sensing là một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ cáp quang dưới biển – xương sống của giao tiếp toàn cầu. Với khả năng phát hiện rung động, tích hợp dễ dàng và chi phí hợp lý, nó không chỉ giúp ngăn chặn phá hoại mà còn cung cấp dữ liệu để điều tra sau sự cố. Dù chưa thể ngăn chặn hoàn toàn thiệt hại trước khi xảy ra, đây vẫn là một công cụ giá trị trong bối cảnh an ninh hàng hải ngày càng phức tạp.