Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh đã đưa Nvidia trở thành một trong những công ty công nghệ có giá trị nhất thế giới. Tuy nhiên, vị thế thống trị của Nvidia trên thị trường chip AI cũng đang đặt ra những câu hỏi về tính độc quyền, giá cả và sự cạnh tranh trong ngành.
Những điểm chính:
- Nvidia đang thống trị thị trường chip AI, đặc biệt là GPU, nhờ hiệu năng cao và nền tảng phần mềm CUDA.
- Giá GPU của Nvidia tăng cao, gây khó khăn cho các công ty và nhà nghiên cứu AI.
- Các “ông lớn” công nghệ (Google, Microsoft, Meta, Amazon…) và các startup (DeepSeek) đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Nvidia.
- Nvidia đối mặt với sự cạnh tranh từ các đối thủ (AMD, Intel) và nguy cơ bị điều tra chống độc quyền.
- TSMC, ASML và SK Hynix là những đối tác quan trọng, đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng chip AI của Nvidia.
Nvidia: Từ công ty đồ họa game đến ‘ông trùm’ AI
Trong nhiều thập kỷ, Nvidia được biết đến chủ yếu nhờ các bộ xử lý đồ họa (GPU) dành cho game thủ. Tuy nhiên, hơn 10 năm trước, một số nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng GPU của Nvidia rất phù hợp để đào tạo các thuật toán học sâu (deep learning), nền tảng cho các công cụ AI như ChatGPT.
CEO Jensen Huang của Nvidia đã sớm nhận ra tiềm năng này và đầu tư mạnh vào nghiên cứu AI. Nvidia đã xây dựng thư viện mã CUDA để lập trình bằng GPU, giúp các kỹ sư dễ dàng khai thác sức mạnh của GPU trong các ứng dụng AI.
Nhờ đó, Nvidia đã nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường chip AI, trở thành nhà cung cấp GPU hàng đầu cho các công ty công nghệ lớn, các trung tâm dữ liệu và các nhà nghiên cứu AI trên toàn thế giới.
‘Bộ tứ siêu đẳng’ thống trị thị trường chip AI
Tuy nhiên, Nvidia không phải là công ty duy nhất hưởng lợi từ sự bùng nổ của AI. Ba đối tác quan trọng của Nvidia cũng đang đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng chip AI:
- TSMC (Đài Loan): Nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới, sản xuất phần lớn chip cho Nvidia.
- SK Hynix (Hàn Quốc): Nhà cung cấp chip nhớ hiệu suất cao (HBM) hàng đầu, cần thiết cho GPU của Nvidia.
- ASML (Hà Lan): Công ty duy nhất trên thế giới sản xuất máy in thạch bản cực tím (EUV), công nghệ cần thiết để sản xuất chip tiên tiến.
Giữa tháng 3/2025, tổng vốn hóa thị trường của Nvidia và ba đối tác này đã đạt hơn 4.000 tỷ USD.
Giá chip AI ‘trên trời’ và sự phụ thuộc vào Nvidia
Sự thống trị của Nvidia trên thị trường chip AI đã dẫn đến tình trạng giá cả tăng cao. Hiện tại, giá GPU của Nvidia có thể lên tới hơn 90.000 USD.
Các công ty công nghệ lớn, như Microsoft, Google, Amazon và Meta, đã chi hàng tỷ USD để mua chip Nvidia, phục vụ cho việc phát triển các mô hình AI và các dịch vụ đám mây.
Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào Nvidia cũng gây ra nhiều lo ngại. Nhiều công ty đang tìm cách tự phát triển chip AI để giảm sự phụ thuộc này, như:
- Google: Phát triển chip TPU (Tensor Processing Unit).
- Amazon: Phát triển chip Trainium.
- Microsoft: Hợp tác với AMD.
- Meta: Phát triển dòng chip MTIA (Meta Training and Inference Accelerator).
- OpenAI: Hợp tác với SoftBank và các đối tác khác
DeepSeek: ‘Kẻ thách thức’ đến từ Trung Quốc
DeepSeek, một startup AI của Trung Quốc, đã gây chú ý khi ra mắt mô hình AI có hiệu suất cao với chi phí thấp, sử dụng kỹ thuật “chưng cất” (distillation) – học hỏi từ các mô hình AI lớn hơn.
Sự xuất hiện của DeepSeek đã khiến cổ phiếu Nvidia giảm mạnh, cho thấy giới đầu tư lo ngại về khả năng cạnh tranh của các công ty Trung Quốc.
Nguy cơ độc quyền và sự can thiệp của cơ quan quản lý
Vị thế thống trị của Nvidia cũng đang thu hút sự chú ý của các cơ quan chống độc quyền.
Năm 2024, Bộ Tư pháp Mỹ đã điều tra khả năng cạnh tranh không lành mạnh của Nvidia, với việc liệu công ty có chiết khấu cho khách hàng mua hệ thống số lượng lớn hay không. Cơ quan này cũng đặt câu hỏi về thương vụ mua lại Run:AI, công ty Israel chuyên sản xuất phần mềm quản lý chip AI, của Nvidia.
Tương lai của thị trường chip AI
Cuộc chiến giành thị phần chip AI vẫn đang diễn ra quyết liệt. Dù Nvidia vẫn đang dẫn đầu, nhưng các đối thủ cạnh tranh, đặc biệt là các công ty Trung Quốc, đang có những bước tiến đáng kể.
Các chuyên gia dự đoán, trong tương lai, thị trường chip AI sẽ trở nên đa dạng hơn, với nhiều lựa chọn hơn cho người dùng. Tuy nhiên, sự cạnh tranh này cũng có thể dẫn đến những thay đổi lớn trong ngành công nghiệp công nghệ, và có thể ảnh hưởng đến cả người tiêu dùng và doanh nghiệp.
